De 13-jarige Jodie Foster speelt in 1976 ook in de film The little girl who lives down the lane van regisseur Nicolas Gessnerin. Op de film Bugsy Malone - waar ze de ietwat hoerige zangeres Tallulah vertolkt - kwam nauwelijks kritiek. De film Taxi Driver - waarin ze de rol heeft van een jonge prostituee - riep al meer verzet op. Deze film van Gessnerin leidde in conservatieve kringen tot grote verontwaardiging. Terecht? We zullen zien.
Jodie Foster speelt de hoofdrol in deze film. Ze is er Rynn, een tiener van dertien jaar oud, die zich erg volwassen gedraagt. Dat kan ook bijna niet anders, gezien de omstandigheden waarin ze leeft en die steeds duidelijker worden naarmate het verhaal zich ontvouwt.
Haar moeder liep weg toen ze drie was en ze leefde al die tijd met haar vader. Ze leefden sinds een aantal maanden in dit stadje, maar haar vader werd ernstig ziek en wilde niet langer leven. Hij bereidde haar voor op een leven zonder hem, zodat ze goed voor zichzelf zou kunnen zorgen, in alle betekenissen van het woord. Dat wordt verderop uitgelegd:
00:54:14,360
RYNN: "Then one Sunday evening we were sitting in this room and he whispered to me in a very soft voice that I wasn’t like anybody else in the world, that people wouldn’t understand me. They’d order me around, tell me what to do and try to make me into the person they wanted me to be. Since I was only a kid, I couldn’t say anything. I’d have to stay alone keep out of trouble and make myself very small in the world."
MARIO: "All alone?"
RYNN: "We worked out every detail. We knew it wouldn’t be easy. Here’s a letter from my father. 'Don’t give in and play their game. Fight them any way you have to. Survive.' That’s what he said. Then he kissed me and walked off into the trees and down the lane. In that room, I found charts of tide tables and waters... in the sound and the ocean he'll never be found."
Ze houdt haar vaders dood geheim voor iedereen en zeker voor alle bezoekers. De huur is voor drie jaren vooruit betaald, ze kan geld opnemen, alle belangrijke zaken heeft haar vader met haar geregeld. Ze kan het daar dus nog een tijdje uitzingen, als mensen er maar niet achter komen dat haar vader is overleden, want dan krijg je natuurlijk de kinderbescherming en zo meer.
Niet bepaald een doorsnee 13-jarige dus. Inderdaad iemand die voor zichzelf kan zorgen. En het is waar: veel mensen in de film zijn vervelend en opdringerig, zoals de Hallets. Maar ook haar moeder - die haar vond door tegen de uitgever van haar vader te liegen - drong zich na jaren aan haar op. We zien dat niet, horen alleen het verhaal. Ze doodt haar zonder dat ze daar op uit is: haar vader had het poeder dat ze in de thee deed beschreven als een kalmeringsmiddel, maar het was een gif.
[Dat is trouwens een opvallend element: haar moeder en Mrs. Hallet gaan dood in samenhang met haar, maar niet dóór haar, ze is niet verantwoordelijk voor hun dood. Alleen de 'pervert' Frank Hallet doodt ze bewust, omdat ze geen zin heeft om door hem misbruikt te worden.]
Frank Hallet is de eerste en laatste bezoeker. Omdat hij de zoon is van de huisbaas denkt hij dat hij macht heeft over haar. Hij loopt zonder toestemming het huis binnen bijvoorbeeld. Hij dringt zich aan haar op, maar zij weet dat heel goed af te weren allemaal, bepaald geen kind dat in een hoekje zit te rillen van angst.
Daarna zien we de huisbaas, de vrouw die de woning verhuurt aan Rynns vader en de moeder is van Hallet. Ook zij stapt gewoon naar binnen, verplaatst meubilair, alsof ze er de baas is, en zo verder. Even opdringerig. Ze wil haar vader zien, maar Rynn scheept haar af en is daar zeer assertief in. In een latere scène is de huisbaas nog een stuk vervelender en opdringeriger en wil ze wekpotten uit de kelder halen waar Lynn - zoals later blijkt - haar dode moeder heeft weggestopt. De huisbaas schrikt daar zo van dat ze het zware toegangsluik van de kelder op haar hoofd krijgt en ook dood is. Zij wordt dode nummer 2 in de kelder.
Een ander persoon, die zich een stuk vriendelijker aan haar 'opdringt' is agent Miglioriti die gek is op de gedichten die haar vader schreef en hoopt op een handtekening. van hem. Ze is vriendelijk terug, maar draait hem ook om haar vinger. Hij verschijnt af en toe om de verhaallijn door te kunnen zetten met gebeurtenissen buiten het huis, bijvoorbeeld als hij later komt melden dat Mario ziek is en in het ziekenhuis ligt.
Mario wordt een belangrijke bondgenoot voor haar. Hij duikt op als ze de auto van de huisbaas probeert weg te werken zodat niemand weet dat die huisbaas bij haar was. Het is een kreupele, een paar jaar oudere jongen die goocheltrucs doet. Ze mogen elkaar meteen en ze vraagt hem om hulp met de auto. Hij brengt die weg. Ze eten samen, stoeien samen, kortom: vriendjes. Een mooie uitspraak hier, die goed past bij de film:
00:35:29,600
MARIO: "You’re a pretty good cook."
LYNN: "Is that so surprising?"
MARIO: "I only meant for being 13 and all."
LYNN: "How old do you have to be before people start treating you like a person?"
[Die laatste zin is geweldig. Volwassenen behandelen kinderen inderdaad vaak neerbuigend, zien ze op geen enkele manier voor vol aan. Maar ook kinderen kunnen allerlei dingen heel goed, ook kinderen begrijpen dingen, ook kinderen hebben hun stemmingen en verlangens. En wat dat laatste betreft: ook het verlangen om intiem en lijfelijk te zijn met anderen. Dat laatste speelt verderop in de film een rol.]
Hallet komt weer binnenvallen, op zoek naar zijn moeder. Hij is erg agressief, doodt Lynns hamster, doet erg vervelend tegen Mario, en zo meer. Mario wordt boos en weet hem de deur uit te werken. Lynn is hem dankbaar en vertrouwt hem haar geheim toe: ze vertelt hem over haar achtergronden en over haar moeder die in de kelder ligt etc.
Op een geven moment begraven ze samen de lijken uit de kelder op een geschikte plek in de tuin rondom het huis. Met name Mario doet het graafwerk in de koude stromende regen en loopt daarna te hoesten. Lynn heeft een heet bad voor hem klaar gemaakt. Je ziet beelden dat hij in bad zit en zij zijn rug wast. Daarna zit hij in een pyjama van haar vader bij het haardvuur met haar. Hij is wat onderkoeld geraakt, rilt, en heeft duidelijk stevig kou gevat. Ze zorgt erg goed voor hem, masseert hem warm, zegt op een gegeven moment:
01:05:50,520
LYNN: [Ze legt een deken over hem heen] "Mario... if you want, I can get into bed with you." [Ze kruipt naast hem op de bank onder de deken om hem warm te houden.] "Is that better?"
MARIO: "Yeah."
LYNN: "Mario?"
MARIO: "I know what you’re gonna ask. Have you ever? Hundreds of times."
Wat een grapje is dat verwijst naar de leugens die ze soms vertellen aan mensen, met andere woorden: nee, nooit. Mario moet even later naar huis om te eten. Maar ze spreken af voor de avond. Die avond verschijnt hij vermomd als haar vader op de trap, juist als agent Miglioriti vervelender begint te worden omdat hij voelt dat Lynn liegt over haar vader. Daarmee redt Mario haar uit de nood. Ze is erg onder de indruk van Mario en zijn actie en begint in te zien dat ze niet alles in haar eentje kan rooien. Daarna volgt de scène waarover zo ontzettend gezeurd is. Ze zitten in de slaapkamer waar Mario zich omkleedde. Hij doet zijn vermomming af, zij kleedt zich uit en ze kruipen samen in bed, vriendjes die van elkaar beginnen te houden.
De dag erna hoort ze van agent Miglioriti dat Mario in het ziekenhuis ligt met een longontsteking. Ze rijdt met hem mee en zoekt hem op. Ze realiseert zich dan nogmaals dat haar vader ongelijk had en dat ze het leven niet in haar eentje kan leven, ze heeft iemand als Mario gewoon nodig. Als ze weer thuis komt en gaat slapen blijkt Hallet zich in haar huis verstopt te hebben. Ze doet of ze meegaat in zijn seksuele opdringerigheid en zet op zijn verzoek thee voor hem. Ze doet het gif in de thee en speelt dat heel slim. Hij wordt dus door haar vermoord. De film eindigt met een heel lang shot van haar gezicht terwijl de aftiteling loopt.
Er kwam heel voorspelbaar flink wat kritiek uit de conservatieve hoek op de film en die rol van Jodie Foster en uiteraard weer vooral op de scène waar ze zich uitkleedt en bij haar vriendje Mario in bed stapt want je ziet er een beetje bloot. Een voorbeeld uit de Engelse Wikipedia:
Writer Anthony Synnott placed The Little Girl Who Lives Down the Lane in a trend of sexualizing children in film, calling Rynn the "murdering nymphet" and comparing her to Foster's child prostitute character Iris in Taxi Driver (1976). Anthony Cortese also referred to Foster as giving an "encore performance" of Taxi Driver, calling Rynn "a 13-year-old imp of maturing sexuality".
Dat soort commentaar waarin Lynn wordt neerzet als een kind dat geseksualiseerd wordt slaat volkomen de plank mis. Lynn is geen klein kind meer, ze is dertien, ziet er volgroeid uit, en is door haar achtergronden een stuk volwassener en onafhankelijker voor haar leeftijd dan andere tieners. De intimiteit en lichamelijkheid tussen haar en Mario hebben nauwelijks iets met seks te maken en passen precies in het verhaal waarin ze elkaar leren kennen en helpen. Het verhaal seksualiseert dus niet, het klopt precies.
Opvallend dat niemand een opmerking gemaakt heeft over dat ze hem in bad stopt na het begraven van de lijken. Daar wast ze zijn rug, daar ziet ze hem naakt, mag je aannemen. Of over dat ze hem warm probeert te houden omdat hij duidelijk kou gevat heeft en op de bank dicht tegen hem aankruipt. Waarom is een scène waarin ze zich uitkleedt en we haar van achteren bloot zien ineens wel een reden voor al die commotie? Ja, die scène waarin ze zich uitkleedt had er ook niet in kunnen zitten, maar waarom is dat zo'n probleem? Vanwege een beetje bloot?
Er zijn later hele rechtszaken over gevoerd. Jodie Foster zelf zegt dat ze die scène niet wilde doen en wegliep (het hedendaagse 'ik ben een fatsoenlijk meisje' gedrag). Ze zegt dat er een 'body double' gebruikt werd (een meerderjarige zus), maar de regisseur en de producenten ontkennen dat. Het is in die film moeilijk te zien, omdat de scène niet erg expliciet is: als het een 'body double' is, is het perfect gedaan want het lijkt allemaal Jodie Foster te zijn.
Ik vind Foster totaal ongeloofwaardig in haar ontkenning. Ze ziet die scène ineens als een jeugdzonde waarvan ze achteraf spijt heeft en laat de hele wereld dan weten dat ze dat niet wilde, dat ze als het ware gedwongen werd die scène zo te spelen. Ik vind het maar hypocriet.
En altijd weer opvallend: 'pervert' Hallets gewelddadige benadering van haar is duidelijk wel seksueel - hij steekt op het eind zijn hand in haar bloes zogenaamd om een sleutel te voorschijn te halen maar in werkelijkheid voelt hij haar borsten. Rynn weet dan hoe laat het is en vergiftigd hem heel slim. Wonderlijk genoeg leverde dat geen controverse op: gewelddadig gedrag is blijkbaar normaal.