Taal is superbelangrijk en het is een goed ding als je daar aandacht aan schenkt. Mensen kunnen elkaar natuurlijk ook wel begrijpen zonder dat ze dingen onder woorden brengen ('elkaar aanvoelen'). Maar meestal zeggen en schrijven mensen dingen om iets aan andere mensen duidelijk te maken. Al is het maar omdat 'aanvoelen' moeilijk wordt wanneer iemand niet bij je in de buurt is.
We communiceren ontzettend veel in taal, we brengen voortdurend zaken onder woorden: als we fysiek bij elkaar zijn, via brieven, via de telefoon, via e-mail, chats, weblogs, websites, sociale media, en noem maar op. Maar taal is een lastig middel om dingen aan elkaar duidelijk te maken. De betekenis van woorden kan vaag zijn of dubbelzinnig. En de zinnen die we er mee bouwen dus ook. Regelmatig begrijpen we dan ook geen bal van wat een ander zegt. En - je kunt het je nauwelijks voorstellen - die ander begrijpt vaak geen snars van jouw fraaie volzinnen.
Dat is nog tot daar aan toe. Mensen gebruiken taal namelijk ook om zinnen te maken waarmee ze iets beweren waarvan ze denken dat het waar is of goed of eerlijk. Maar als taal zo vaag en dubbelzinnig is, hoe kunnen we dan met enige zekerheid weten dat wat iemand beweert waar of goed of eerlijk is?
"Saddam is een dictator en heeft massavernietigingswapens" beweerde een Amerikaanse president. Die massavernietigingswapens zijn nooit gevonden en de bewering leek pure propaganda. Maar even afgezien daarvan: kon ik indertijd niet net zo goed beweren "President Bush is een dictator en heeft massavernietigingswapens"? Waarom zou de ene bewering wel waar zijn en de andere niet? Dat Bush de beschikking had over massavernietigingswapens wist iedereen. En voor de rest hangt het af van wat je onder een 'dictator' verstaat.
Vandaar dat het zo zinvol is om vaak te vragen: "Wat bedoel je met ....", gewoon, om de betekenis van de woorden die iemand gebruikt helder te krijgen. Daarna kan dan vervolgens ook duidelijker worden in hoeverre een bewering waar genoemd kan worden of niet. Belangrijk want als de waarheid van beweringen niet helder is, dan leiden redeneringen met die beweringen ook alleen maar tot vage conclusies.
Kortom: taal is wezenlijk en het is van belang stil te staan bij de betekenis die woorden hebben. Ik kwam een keer een boek tegen, waarin het belang van een helder taalgebruik voor de communicatie tussen mensen prachtig geformuleerd werd. Taal gebruiken is betekenis overbrengen. Zo gauw we taal slecht gebruiken of zelfs misbruiken, blijft voor een ander onduidelijk wat we nu eigenlijk wilden zeggen en overbrengen. Dat maakt samenleven een stuk lastiger. Hier een citaat:
"We have no greater need today than better human communication, both with other persons and with ourselves. This communication centers on language, which is not simply words but rather a structure of experiences and meanings which we learn and use. Thus we do not speak our language, we live our language. And if our language is faulty or inefficient, then to that extent so are our lives. However, the fault is not entirely with language. As we use it, we ourselves are often to blame for failures of communication. (...) By knowing how our language symbolizes our experience (and the problems and limits of symbolizing) and how it communicates meaning (and the problems and limits of communicating), we can improve our use of it, and thus change its use of us."
John C. CONDON - Semantics and Communication