Kennis is binnen de filosofie en voor allerlei denkers en onderzoekers een belangrijk onderwerp. Vaak is de fundamentele vraag hoe zeker we kunnen zijn van wat we denken te weten. Is objectieve kennis mogelijk? Of is alles wat we weten subjectief en onzeker?
Veel individuele filosofen hebben daar intensief over nagedacht. Nog later ontwikkelden zich hele scholen die een bepaalde benadering probeerden te onderbouwen, zoals de fenomenologie en het (logisch) positivisme.
In veel contexten is het noodzakelijk om verantwoord te interpreteren. En dat is ingewikkeld. Je beweegt je hier tussen subjectief en objectief in. Wanneer is een interpretatie betrouwbaar en wanneer niet? Hoe kunnen we weten dat de ene interpretatie betrouwbaarder en juister is dan de andere. Hermeneutiek is simpel gezegd de kunst van het interpreteren.
Iemand kan alleen maar interpreteren vanuit wat hij of zij is door cultuur, samenleving, milieu, lichaam, en zo meer. Iemands context is belangrijk. Dat geldt ook voor wetenschappelijke onderzoekers, al doen die meer hun best om die achtergronden te kennen en te neutraliseren. Kennissociologie stelt dat het verwerven van kennis, ook van wetenschappelijke kennis, is verbonden met sociale structuren, met de samenleving. De ene samenleving legt meer nadruk op de controleerbaarheid van kennis dan de andere, om maar eens iets te noemen. Hoe ver gaat die samenhang? Maakt die samenhang alle kennis relatief of is er wel degelijk sprake van universele kennis die al die verschillende samenlevingen overstijgt?
Taal speelt een grote rol in de communicatie tussen mensen in het algemeen en ook in wetenschap is taal een fundamenteel gegeven. Maar taal leidt vaak tot misverstanden en tot schijnproblemen. Het logisch positivisme dacht een weg gevonden te hebben om die te vermijden met een universele logische taal. Maar zo simpel bleek het toch ook weer niet. We zien wel vaker dat mensen een dogma maken van de wetenschappelijke manieren van denken en kennis verwerven. Dat wordt sciëntisme genoemd.
Hoe dan ook: het misbruik dat door allerlei mensen van taal gemaakt wordt, zou ons bescheiden moeten maken over wat mensen met elkaar kunnen. Wat we menen te weten en ook wat we voelen is sterk afhankelijk van taal. Daarom ontstijgt kennis in veel gevallen niet het niveau van persoonlijke meningen, zoals Plato al zag.
Op een gegeven moment werden er methoden ontwikkeld om kennis te verwerven op een betrouwbaarder manier dan voorheen. Allerlei wetenschappen en wetenschappelijke methoden werden ontwikkeld die leidden tot meer controleerbaarheid en validiteit van kennis. Maar kunnen we hier van 'waarheid' spreken? Hoe werkt wetenschap en hoe objectief is wetenschappelijke kennis eigenlijk? Allerlei denkers hebben zich het hoofd gebroken over dat soort vragen. Karl Popper is er maar een van.