Vrouwelijke 'computers' (zie het boek When computers were human van David Grier) zijn in de geschiedenis van de exacte wetenschappen en de toepassing ervan in techniek veel belangrijker geweest dan de beeldvorming in de media ons wil doen geloven. Wie programmeerden de eerste mainframes? Precies!
Deze film uit 2016 van Theodore Melfi laat zien hoe belangrijk de zwarte vrouwen Katherine G. Johnson (gespeeld door Taraji P. Henson), Dorothy Vaughan (Octavia Spencer), en Mary Jackson (Janelle Monáe) waren binnen de NASA in de tijd van de ruimtewedloop met de Russen (zeg maar begin 1960er jaren): ze waren bijzonder goed in wiskunde en in de praktische toepassing ervan en de NASA profiteerde daarvan. De film gaat echter tegelijkertijd over de rassenscheiding in de Verenigde Staten in die jaren en hoe die door de burgerrechtenbeweging werd bestreden.
Er werd daar bij NASA in die jaren op hoog niveau wiskunde bedreven om een man (nee, geen vrouw) in de ruimte en naar de maan te brengen. Je zou zeggen dat mensen die zo goed moeten nadenken over wiskundige en technische problemen om een technisch doel te bereiken (instrumentele rationaliteit) ook goed zouden nadenken over hun waarden en normen ten overstaan van andere mensen (normatieve rationaliteit), maar niets is minder waar. Mensen die zwart waren kregen in de VS pas in 1965 stemrecht. De film laat concreet zien hoe al die witte geleerden bij NASA reageerden op een zwarte, bijzonder getalenteerde vrouw: ze zijn vervelend en afwijzend vanuit racisme, seksisme en jaloezie.
1926 West-Virginia. De jonge Katherine valt op door haar mathematische slimheid en mag al vroeg met een full scholarship naar een speciale school voor zwarte leerlingen, West Virginia Collegiate Institute.
1961 Hampton, Virginia. Ze is met Dorothy en Mary onderweg naar NASA's Space Program in Langley, maar ze hebben autopech. Een agent komt langs met al zijn vooroordelen over negers en vrouwen, maar helpt als hij hoort dat ze bij NASA werken.
Het programma bij NASA loopt niet zo geweldig, de Russen hebben een voorsprong met het in de ruimte brengen van satellieten. Het ontbreekt Al Harrison (gespeeld door Kevin Costner) aan rekenkracht en goede mathematici voor analytische geometrie.
Bij NASA werkt dan al een grote groep zwarte vrouwen die voor hun rekenwerk echter niet de eer krijgen die ze verdienen, zeker Dorothy niet die die groep leidt. Bovendien is er sprake van segregatie in alles. Mary heeft bijvoorbeeld alles om een geweldige ingenieur te zijn, maar als zwarte vrouw denkt ze niet dat dat een reële wens is. Zoals ze zegt: als ik wit was geweest was ik dat al geweest.
Katherine wordt 'computer' bij Al Harrison. Ze wordt de enige zwarte vrouw in die afdeling. Je ziet daar alleen maar witte mannen in een net pak die barsten van het wantrouwen, vooral als ze horen dat deze zwarte vrouw hun cijfers moet controleren. Stafford is het gezicht daarvoor.
Al Harrison is duidelijk opener en niet geïnteresseerd in Katherines huidskleur of sekse, hij wil gewoon dat ze dingen kan oplossen op een originele manier, zodat hij bepaalde problemen achter zich kan laten. En dat doet ze. Hij krijgt meteen vertrouwen in haar kunde en schakelt haar steeds vaker in. Dat is uiteraard tegen het zere been van mensen als Stafford die lang niet zo slim zijn als deze zwarte vrouw.
De maatschappelijke segregatie in de VS betekent in de praktijk ook dat er geen wc vlakbij is voor zwarte vrouwen. Die is helemaal in een ander gebouw. Als ze uit dezelfde pot koffie neemt als de anderen wordt dat al raar gevonden en de week erna staat een aparte koffiepot voor 'gekleurde mensen'. De kantine is ook apart.
Katherine wordt door Al Harrison aangesproken op dat ze soms lang van haar werkplek weg is. Ze barst uit, vertelt dat ze naar een ander gebouw moet om dat hier geen wc's voor gekleurden zijn etc. Al wist dat niet en maakt een einde aan alle segregatie waar hij invloed op heeft.
We krijgen tussendoor wat meer te zien van het persoonlijke leven van de drie vrouwen. Katherine heeft drie dochters, haar man is overleden, haar moeder past op gedurende de week. Zondags gaan ze naar de kerk. We zien daar ook Dorothy met haar twee jongens en Mary met haar twee kinderen. Mary's man gelooft helemaal niet dat een zwarte vrouw ingenieur kan worden en gelooft alleen maar in de strijd van de burgerrechtenbeweging. Ze wordt in de praktijk inderdaad tegengehouden. Steeds wordt de lat hoger gelegd om te voorkomen dat ze zich kan inschrijven op een college voor blanken. Ze slaagt er op een gegeven moment in een rechter op een mooie manier om te praten en mag dan de avondklassen doen.
We zien bij dat alles ook de protesten tegen segregatie op straat van de burgerrechtenbeweging. We zien de gescheiden fonteintjes voor blank en gekleurd. Zelfs de bibliotheek heeft een afdeling voor gekleurden en de rest voor blanken. En we zien de bekende bussen waar gekleurden achterin moeten zitten in hun aparte afdeling.
Verder met de ontwikkelingen bij de NASA. Intussen is er een IBM-mainframe geïnstalleerd bij NASA. Die kan het werk van de menselijke 'computers' mogelijk overbodig maken, dus Dorothy is al snel bezig met het leren kennen van die mainframe en met het leren programmeren ervan. Ze brengt die kennis ook over aan haar groep vrouwelijke 'computers'.
Terwijl zes witte mannen er niet in slagen het mainframe te laten werken ontdekt Dorothy hoe het apparaat in elkaar steekt en wat ze moet doen. Ze krijgt dus uiteindelijk de verantwoordelijkheid voor de machine, maar slaagt er ook heel eigenwijs in haar meiden mee te nemen naar die afdeling.
Glenn gaat de ruimte in, de raket doet het, het werkt. Nu komt John F. Kennedy met de ambitie om binnen tien jaar een man op de maan te zetten.
Katherine trouwt. Dat betekende vroeger vaak: stoppen met werken. Maar ze blijkt niet gemist te kunnen worden, ze kan wat verder in decimalen rekenen dan de IBM-computer. Groot succes voor haar dus. Dorothy heeft ook succes: ze krijgt de supervisor titel voor de IBM-afdeling en mag 30 mensen aansturen. Mary studeert later af als ingenieur en bereikt zo ook waarvan ze droomde.