Emma RENOLD / Jessica RINGROSE / R. Danielle EGAN e.a.Dit boek van Renold e.a. bevat een reeks artikelen met wetenschappelijk onderzoek rondom kinderen en seksualiteit. Maar de insteek is geheel anders dan die van de meeste literatuur over seksualisering.
"It seeks to provide an academically situated collection that complicates and speaks back to a ubiquitous media landscape where children and young people’s own experiences of doing, being and becoming sexual are often sensationalized, silenced, caricatured, pathologized and routinely undermined."(1)
En dat is precies het geval.
De Introduction draait er daarom geen doekjes om: het hele idee seksualisering wordt onderuit gehaald.
"Most dominant discourses that have emerged within the Anglophone West have, on the surface, conceptualized childhood as antithetical to sexuality (however, this tends to primarily apply to white upper-middle-class children; Egan & Hawkes, 2010)." [mijn nadruk] (3)
Die theorieën zijn inderdaad vaak ontzettend seksistisch, racistisch, en klassistisch.
"Indeed, a consistent theme running through both historical and contemporary discourses about the child and its sexuality is that they are rarely, if ever, about children’s own social and cultural worlds. More often than not they represent adult preoccupations and anxieties about the nature, corruption and correction of the child’s sex as well as the nature of society. The voices of children and how they make sense of their own lives and bodies are conspicuously absent. Indeed, relying on dubious claims and little empirical research foregrounding children’s experiences of doing, being and becoming sexual, the outcomes predicted for children within the ‘sexualization’ literature are restrictive and frequently serve to moralize about and pathologize particular behaviours and particular children (Egan & Hawkes, 2008; Buckingham, 2009: 26)." [mijn nadruk]
"Indeed, a consistent theme running through both historical and contemporary discourses about the child and its sexuality is that they are rarely, if ever, about children’s own social and cultural worlds. More often than not they represent adult preoccupations and anxieties about the nature, corruption and correction of the child’s sex as well as the nature of society. The voices of children and how they make sense of their own lives and bodies are conspicuously absent. Indeed, relying on dubious claims and little empirical research foregrounding children’s experiences of doing, being and becoming sexual, the outcomes predicted for children within the ‘sexualization’ literature are restrictive and frequently serve to moralize about and pathologize particular behaviours and particular children (Egan & Hawkes, 2008; Buckingham, 2009: 26)." [mijn nadruk]
"Indeed, a consistent theme running through both historical and contemporary discourses about the child and its sexuality is that they are rarely, if ever, about children’s own social and cultural worlds. More often than not they represent adult preoccupations and anxieties about the nature, corruption and correction of the child’s sex as well as the nature of society. The voices of children and how they make sense of their own lives and bodies are conspicuously absent. Indeed, relying on dubious claims and little empirical research foregrounding children’s experiences of doing, being and becoming sexual, the outcomes predicted for children within the ‘sexualization’ literature are restrictive and frequently serve to moralize about and pathologize particular behaviours and particular children (Egan & Hawkes, 2008; Buckingham, 2009: 26)." [mijn nadruk] (4)
Ik ben blij dat dat eens hardop gezegd wordt. De kritiekpunten op p.4-5 geven concreter weer wat er mis is met opvattingen over seksualisering. Ze zijn zo belangrijk dat ik ze in hun geheel weergeef. Bovendien bevatten ze referenties naar bijbehorende bronnen.
"
> Measuring harms and risks of sexual media exposure to advance protectionist agendas (Egan, 2013) that lack analyses of how children, particularly girls, make meaning of, and negotiate media in their everyday lives
> Overemphasizing the victimization and objectification of girls, thereby reducing any sexual expression as evidence of ‘sexualization’ (Renold & Ringrose, 2011)
> Denying girls’ sexual agency, rights, pleasure and desires (Lerum & Dworkin, 2009; Tolman, 2012; Clark, 2013)
> Interpreting a range of commercial products for children as simply dangerous conduits for ‘child’ sexualization (Bragg et al., 2011; Kehily 2012)
> Ignoring how the eroticization of sexual objectification, including sexual innocence, features in girls’ own sexual subjectification practices (Walkerdine, 1998; Renold & Ringrose, 2011; Lamb & Peterson, 2012; Bragg, 2012)
> Creating enduring binaries of passive feminine sexuality versus active, predatory masculine sexuality (Renold, 2013)
> Encouraging ‘either/or’ and ‘polarized’ position-taking among stakeholders between sexual empowerment and pleasure versus sexual danger and risk (Duschinsky, 2013; Lamb et al., 2013; Tolman, 2013)
> Promoting a linear developmental yet delayed future trajectory of ‘healthy’ age-appropriate non-sexual, heteronormative gender identities (Epstein et al., 2012; Holford et al., 2013)
> Mobilizing a white middle-class panic over the loss of a raced and classed sexual innocence via the Othering of working-class/racialized cultures as evidence of hypersexuality (Egan, 2013; Ringrose, 2013)
> Neglecting the wealth of cross disciplinary, theoretical, empirical, clinical and practitioner-grounded research on children, sexuality and sexualization (Atwood et al., 2013)"(4-5)
De Introduction sluit af met een inhoudelijk overzicht van alle artikelen in de bundel. De auteurs in de bundel werken verschillende van de hierboven genoemde kritiekpunten uit. Het zijn vaak boeiende artikelen, maar ik kan er hier maar een paar weergeven. Zie verder mijn uittreksel op www.emo-level-4.nl.
Stevi Jackson and Sue Scott schreven hoofdstuk 3 (A Sociological History of Researching Childhood and Sexuality: Continuities and Discontinuities) en dat is een erg helder hoofdstuk.
"It was our discovery of the work of Gagnon and Simon that provided the major breakthrough (Gagnon, 1965, 1973; Simon & Gagnon, 1969; Gagnon & Simon, 1974). They were ‘truly the first sociologists to radically question the biologism, the naturalism and the essentialism that pervaded most existing research and study’ (Plummer, 2001: 131). They also made it possible to think about childhood and sexuality in new ways." [mijn nadruk] (41)
"So, when we remember ‘sexual’ events in our own childhood they are filtered through the lens of adult sexual understanding and would have had quite different meanings for us at the time. Moreover, what adults see as ‘sexual’ behaviour in children is also a product of the application of adult sexual scripts, and may not have the same meaning for children themselves." [mijn nadruk] (42)
Wat zou het toch geweldig zijn als ouders eindelijk eens zouden begrijpen dat hun ervaring en beeld van seksualiteit niet overeenkomt met hoe kinderen seksualiteit zien en ervaren. Je eigen seksualiteit inclusief je angsten en frustraties en slechte informatie projecteren op kinderen is gewoon een heel slecht idee.
"We have never denied that children do need protection from potentially predatory adults; the point we have consistently made in our earlier and more recent work is that keeping children in ignorance does not protect them effectively.(...)
It may therefore be that adults overestimate the traumatic effects of such experiences for children and, indeed, may contribute to them by over-reacting." [mijn nadruk] (43)
It may? Ik denk niet dat daaraan getwijfeld hoeft te worden. Die traumatische ervaringen ontstaan zoals allerlei auteurs laten zien voor het grootste deel door hoe ouders en instanties met seksuele ervaringen van kinderen omgaan.
"> Most parents were disproportionately worried about sexual risks to children – in particular they were haunted by the image of the paedophile who might abduct and inflict unspeakable things on their children." [mijn nadruk] (48)
En zo is het nog steeds. Het hele idee 'stranger danger' zoals ze dat in de Angelsaksische landen noemen is niet in overeenstemming met de feiten die laten zien dat seksueel misbruik vooral in de eigen familie- en vriendenkring voorkomt. Zo'n mythe dient om niet na te hoeven denken over wat waarschijnlijk al te duidelijk is.
Ook officiële rapporten doen hard mee aan het in stand houden van mythes.
"In 2007 the American Psychological Association published a report on the dangers of early sexualization for young girls. Media reportage, in tones of shock and horror, played up the sexualization of children who ‘ought’ to be innocent. More recently the British government commissioned two reviews on sexualization." [mijn nadruk] (49)
Het zijn rapporten met allerlei onuitgesproken normatieve uitgangspunten.
"In all the public controversy about the sexualization of girls, what goes unnoticed or unsaid is the reverse process – the desexualization of girls. Not only do efforts continue to be made to keep children asexual, but also the supposed sexualization of girls in particular is very much focused on a surface commodification of young women’s bodies (as sexual objects), not on their lived embodied experience of themselves as sexual subjects. Young women are thus deprived of space to develop an autonomous sexuality – and this is becoming increasingly problematic given the contradictions of contemporary Western sexual culture." [mijn nadruk] (51)
Anna Sparmann schreef hoofdstuk 8 (Seeing (with) the ‘Sexy’ Body: Young Children’s Visual Enactment of Sexuality) en dat is helaas een voorbeeld van onhelder taalgebruik.
Ook in dit hoofdstuk zien we dat seksualiteit een sociale constructie is.
"An enactment has powerful productive consequences, meaning that ‘reality’ is subject to constant negotiation rather than being made once and for all. This means that sexuality, for example, comes into being through social, cultural, material, political and personal relations, just as Weeks argues (see also Foucault, 1978; Plummer, 1995)."(124)
Foucault, hè ... Dat gaat tegen elk essentialistisch denken in en dat lijkt me prima. Maar doen alsof de realiteit niet bestaat is postmodern geleuter. Dat hij op allerlei manieren geïnterpreteerd kan worden is een ander verhaal.
"Across the Western world, a great deal of effort is being put into regulating and constituting laws against adults’ possession and use of images of nude and half-nude prepubescent children. In parallel, research on children, sexuality and visuality mainly focuses on how children are sexualized in images. Less research has been conducted on children’s looking at images of nude or half nude bodies beyond the moral panics concerning their surmised distorted identification with celebrities, which tends to pathologize child sexuality." [mijn nadruk] (123)
Dat is dus een voorbeeld van volwassenen die oordelen hebben over hoe kinderen het zien van naakte lichamen ervaren, zonder ze iets te vragen op dat punt. Alsof de betekenis van een afbeelding voor een volwassene hetzelfde is als voor een kind.
"From this it follows that images have no essential meaning (Bal, 2003). Meanings are continuously negotiated through the relations with which they are interwoven or intertwined. This focus on the ‘relation’ goes beyond the contextualization of images, as the image simultaneously enacts and is enacted through practices.(126)"
Hm, dit is echt zo'n voorbeeld van wollig postmodern taalgebruik Wat zegt ze hier nu eigenlijk? Dat er niet maar één betekenis aan een plaatje gegeven kan worden (essentialisme) in ieder geval. Ik denk dat ze concreet bedoelt dat een beeld van bijvoorbeeld een naakte man met een erectie door een kind niet per se geïnterpreteerd hoeft te worden als iets seksueels zoals een volwassene zou doen. Het zou ook grappig of gek gevonden kunnen worden, afhankelijk van wat een kind wel of niet weet van seks, van zijn of haar karakter, en zo meer.
Daarom is het zo gevaarlijk om de interpretaties van volwassenen als leidraad te nemen voor hoe kinderen naar beelden kijken en voor wat die beelden met ze doen. Gelukkig is er steeds meer onderzoek dat wel de stem van kinderen laat horen. Sparmann geeft er een mooi overzicht van. Het werd ook werkelijk tijd dat al die dingen onderzocht werden.
"Research into younger children’s (age 6–12 years) meaning-making regarding sex and sexuality is today a lively and expanding field. It is situated in educational practices focusing on sexuality, gender and heterosexuality among children themselves (e.g. Thorne, 1993; Sparrman, 2002a; Epstein et al., 2001; Epstein et al., 2003; Renold, 2005) as well as in children’s views on sexualized media, literature and popular culture (e.g. Walkerdine, 1997; Davies, 2003; Buckingham & Bragg, 2004; Renold, 2013; Sparrman, 2013a). As pointed out by Mary Jane Kehily (2010) in her overview of research on children and sexuality, the field of child studies has great potential for approaching childhood innocence critically by, for example, questioning the notion that sexuality is a universal biological norm. One important theoretical standpoint in child studies is to approach children as social actors in society, who are situated through gender, class, ethnicity and age (James & Prout, 1990; James et al., 1998). This means approaching children as active agents who produce and reproduce the social and cultural worlds they live in. Saying that children are agentive and actors is not synonymous with saying that children per se are competent, mature and rational, which is a risk when children are concerned." [mijn nadruk] (125)
[Dat laatste geldt duidelijk ook voor volwassenen, nietwaar? ]
Louisa Allen and Toni Ingram schreven hoofdstuk 9 (‘Bieber Fever’: Girls, Desire and the Negotiation of Girlhood Sexualities)
"Girls’ sexuality is often the focus of intense public debate and concern. Anxieties over ‘raunch culture’ (Levy, 2005) and premature ‘sexualization’ of girls are currently at a premium in the media and popular literature. This public interest has been accompanied by an array of international and governmental reports documenting the ‘sexualization’ of culture as an area of major social concern (Rush & LaNauze, 2006; American Psychological Association, 2007; Papadopoulos, 2010; Bailey, 2011). These reviews describe the negative effects contemporary sexualized culture is believed to have upon (particularly) girls, such as ‘body dissatisfaction’, ‘poor self-esteem’, ‘depression’ and ‘promiscuous behaviour’. While finding many sympathetic ears, these documents have met with critical debate within academia (Lerum & Dworkin, 2009; Smith, 2010; Atwood & Smith, 2011; Barker & Duschinsky, 2012)." [mijn nadruk] (141)
"Embedded in current ‘moral panics’ surrounding girlhood and sexuality is the idea that childhood is a time of presumed sexual innocence (Renold, 2005). A deluge of popular books detail sexualization’s perils for girls by invoking arguments based on notions of childhood innocence (see Hamilton, 2008; Oppliger, 2008; Durham, 2009). While this literature conceptualizes sexualization as a ‘new danger’ for girls and young women, Egan and Hawkes (2012) suggest current discourses draw on problematic assumptions pertaining to children and sexuality from the Social Purity Movement over a century ago. While themes of sexual corruption and innocence cohered around ‘the child’ during the late 19th century, current sexualization debates have shifted to ‘the girl’. (...) Critics argue that ideas of childhood innocence construct girls’ sexuality as potentially ‘dangerous’, ‘vulnerable’ and ‘in need of protection’, and profoundly endanger them by denying their sexual knowledge, desire and a sense of agency (Robinson, 2008)." [mijn nadruk] (142)
De auteurs hebben er voor gekozen 11 tot 13-jarigen aan het woord te laten.
"... we reveal how some 11–13-year-old girls’ talk constitutes desire as a normal and everyday expression of their sexuality. (...) Within mainstream media and public discourses, acknowledging girls as positively desiring sexual subjects is controversial. Adult acknowledgement of girls’ desire as an expected and positive part of adolescence is rare (Tolman, 2002). Conventionally, female sexuality is constituted in opposition to the virility of male sexual desire, as muted and receptive (Holland et al., 1994)." [mijn nadruk] (142-143)
Dat is nog zacht uitgedrukt.
"Acknowledging 11–13-year-olds as legitimately sexual, that is, as having a right to experience and express their sexuality and for these practices to be viewed positively (Allen, 2005, 2011), also troubles discourses of childhood innocence. Within the regulating dyad of ‘good’ and ‘bad’ girl sexuality (Griffin, 2004), girls who experience and express desire are understood as displaying sexuality that is premature, precocious and consequently ‘bad’. Caught at the intersection of discourses of childhood innocence and sexualization, desiring girls are often positioned as vulnerable to, and in need of protection from, adult commodified configurations of sexuality. They are constituted as innocent dupes of a process of sexual objectification they do not fully comprehend and are therefore impotent to negotiate. " [mijn nadruk] (143)
Bovenstaande is in feite een mooie samenvatting van hoe conservatieve fatsoensrakkers denken.
"Our contention is, for many girls in the current study, sexual desiring talk is understood as ‘normal’ at 11–13 years – not as premature/sexualized/bad/wrong. Rather, sexual desire, regardless of intention to act upon it, is conceptualized as ‘commonplace’ and a potential source of delight and pleasure."(143-144)
Dat lijkt me inderdaad de realiteit. Jammer genoeg volgt dan verderop een hoop postmodern en feministisch geleuter. Dat heet dan theorievorming. Bah.
Eigenlijk is zo'n onderzoek totaal overbodig als we kijken naar hoe jongere meiden al decennia lang hun verlangens omzetten in gekrijs bij concerten van hun favoriete zangers en popgroepen. Ik wacht op het moment dat onderzoekers bijvoorbeeld aan ze vragen of alle opwinding over bijvoorbeeld een Justin Bieber er bij de meiden toe leidt dat ze (meer) gaan masturberen. Zou een onderzoeker al ooit zo'n vraag gesteld hebben?
Ik vind dat we niets hebben aan die postmoderne conclusies die hier gegeven worden. Dat onderzoek is methodisch veel te ingewikkeld en voorzichtig en vooringenomen. Het hele concept 'onschuldig' deugt om allerlei redenen al niet. Natuurlijk hebben sommige jongeren op die leeftijd crushes en verliefdheden en 'zelfs' lichamelijke contacten of seksuele ervaringen. Is dat een verrassing dan?
Sue Jackson en Tina Vares schreven hoofdstuk 19 (New Visibilities? ‘Using Video Diaries to Explore Girls’ Experiences of Sexualized Culture). In dit hoofdstuk veel aandacht voor de problemen rondom onderzoek doen naar de seksualiteit van kinderen en jongeren. Dat is namelijk is niet eenvoudig.
"Crucially absent in the Corporate paedophilia report, and the sexualization of girls literature that has followed in its wake, is empirically derived knowledge about the ways girls are responding to, managing and making sense of the sexually saturated media that they are growing up with. Undertaking such research faces the challenges of any sexually related empirical work with girls, particularly pre-teen girls. For example, how can researchers enable girls to speak about sexual media in cultural conditions that construct sexuality as taboo for pre-teen girls or that represent them as being at great risk through sexuality and sexualization?" [mijn nadruk] (307-308)
Jammer is wel dat alleen die tegenstrijdigheid genoemd wordt als reden waarom empirisch onderzoek doen naar de seksualiteit van jongeren zo lastig is. Dat is wel erg netjes en algemeen geformuleerd. Het is zeker een punt op de achtergrond dat veel verklaart, maar praktisch spelen de weigerachtigheid van ouders en scholen en andere instanties om aan dat soort onderzoeken mee te werken een grote rol. Of anders wel de weigerachtigheid van uitgeverijen om dat soort onderzoeken te publiceren, de sensatiezucht van de media op dit vlak die er op zullen reageren, en verder alle conservatieve groepen die tegen dit soort onderzoek ageren. Jammer dat zoiets nooit eens uitgewerkt wordt in de vorm van een 'j'accuse'. Het wordt verderop overigens wel verder toegelicht.
"Researching girlhood sexuality in a culture that has so profoundly problematized girls’ sexuality (e.g. around risks and danger) and sidelined, if not silenced, sexual pleasure and desire (Fine, 1988; Tolman, 2002) has implications for what girls may feel able to share with researchers. Morality discourses of the ‘good girl’ (Walkerdine, 1990) or the ‘child innocent’ (Egan, 2013), for example, constitute girls as asexual and work against disclosures that may align them with participation or even interest in sexual practices or sexual material. Fine’s (1988) well-known work in the 1980s on the missing discourse of desire amply illustrated ways that discourses of girlhood sexuality exerted constraining effects on girls’ communications about sexuality. Fine’s investigation revealed that in the US public school system discourses of risk, danger and victimization allowed only a ‘whisper’ of desire to be voiced. In a contemporary ‘sexualization’ social context, these discourses operate through constructions of the ‘sexualized’ girl as the object and potential victim of a paedophilic, dangerous gaze; simultaneously, a sexualization discourse fixes the pre-teen girl as a sexual innocent (Egan & Hawkes, 2008)."(309)
Het onderzoek van deze auteurs laat tieners videoverhalen van hun eigen leven maken. Ze zijn erg open over de problemen aan zo'n onderzoek.
"We are mindful of the possibility that girls had items of ‘hypersexy’ clothing elsewhere that they did not show us. On the other hand, its apparent absence is consistent with girls’ talk about their avoidance and/or careful negotiations of ‘sexy’ clothing in order to avoid being labelled as ‘skanky’ or ‘slutty’."(313)
Toch is dit een origineel idee. Maaar, ja, het is methodisch lastig. Nu laat je het aan de meiden zelf over, dus die kunnen censureren wat ze je willen laten zien. Opnieuw de sociale wenselijkheid op een andere manier. Je krijgt hoe dan ook meiden te zien die al opgevoed zijn met bepaalde waarden en normen inclusief alle vooroordelen die ze dan zelf ook naar voren brengen.
Een interessant boek, dit. Veel goede informatie, originele onderzoeken waarin de stem van de jongeren zelf belangrijk gevonden wordt, kritische standpunten.
Wat ik wel jammer vindt is dat sommige auteurs erg slecht en abstract formuleren, vooral daar waar de invloed van het postmodernisme of Foucault aanwezig is. Het taalgebruik in hoofdstuk 2 is bijvoorbeeld totaal onbegrijpelijk. Hoofdstuk 6, 8, 9, 10, 11, 15, 16 zijn ook behoorlijk wollig van taal want gebaseerd in wat ze noemen feministische post-structuralistische theorievorming.
Vergelijk die teksten maar eens met het heldere taalgebruik van Stevi Jackson and Sue Scott in hoofdstuk 3, dan weet je wat ik bedoel.